สรุปเนื้อหาพันธะเคมี – รูปร่างโมเลกุล

การ รูปร่างโมเลกุล คือ รูปแบบหรือโครงสร้างที่เกิดจากการจัดเรียงของอะตอมในโมเลกุล ซึ่งการจัดเรียงนี้ได้รับผลกระทบจากการผลักกันของคู่ของอิเล็กตรอนในพันธะและอิเล็กตรอนที่ไม่ได้ใช้พันธะ (คู่ของอิเล็กตรอนอิสระ) โดยทฤษฎีที่ใช้ในการอธิบายการจัดเรียงรูปร่างของโมเลกุลคือ ทฤษฎีการหดตัวของอิเล็กตรอน (VSEPR Theory)

1. การจัดเรียงของอิเล็กตรอนและมุมพันธะ

• โมเลกุลที่มี 2 คู่พันธะ (Linear): โมเลกุลจะมีมุมพันธะที่ 180° เช่น โมเลกุล CO2
• โมเลกุลที่มี 3 คู่พันธะ (Trigonal Planar): รูปร่างจะเป็นแผ่นสามเหลี่ยมที่มุมพันธะ 120° เช่น โมเลกุล BF3
• โมเลกุลที่มี 4 คู่พันธะ (Tetrahedral): รูปร่างจะเป็นรูปสี่ด้าน โดยมีมุมพันธะ 109.5° เช่น โมเลกุล CH4
• โมเลกุลที่มี 5 คู่พันธะ (Trigonal Bipyramidal): รูปร่างจะประกอบด้วยรูปทรงปิระมิดสามเหลี่ยม เช่น โมเลกุล PCl5
• โมเลกุลที่มี 6 คู่พันธะ (Octahedral): มีการจัดเรียงที่เหมือนรูปกรวย 8 ด้าน เช่น โมเลกุล SF6

2. อิเล็กตรอนที่ไม่ได้ใช้พันธะ (Lone Pairs)
   การมีคู่ของอิเล็กตรอนที่ไม่ได้ใช้พันธะจะทำให้มุมพันธะระหว่างอะตอมต่างๆ เปลี่ยนแปลงไป โดยมักทำให้มุมพันธะลดลงจากที่คาดการณ์ไว้ ถ้าโมเลกุลมีคู่ของอิเล็กตรอนที่ไม่ได้ใช้พันธะ

3. ผลกระทบจากความแตกต่างของอิเล็กตรอน
   ถ้าโมเลกุลมีอะตอมที่มี อิเล็กโตรเนกาติวิตี ต่างกัน เช่น การเชื่อมโยงระหว่างอะตอมที่มีพลังงานต่างกัน จะทำให้เกิด ความเป็นขั้ว (Polar Molecules) หรือ โมเลกุลที่ไม่มีขั้ว (Non-polar Molecules) ขึ้น ซึ่งส่งผลต่อพฤติกรรมทางเคมีและคุณสมบัติทางฟิสิกส์ของสาร เช่น การละลาย

การเข้าใจรูปร่างโมเลกุลช่วยให้สามารถทำนายลักษณะทางเคมีและฟิสิกส์ของสารต่างๆ ได้ดีขึ้น เช่น ความสามารถในการละลาย การปฏิกิริยาเคมี หรือจุดเดือดของสาร